û

444Глыбокае333

і

888Глыбоччына777b

Галоўная

Міні гістарычны рэсурс ад vgrealist@rambler.ru  ©®        

Глыбокае

У нядзельную чэрвеньскую раніцу гучнагаварыцелі на пляцы Глыбокага раптам перапынілі музыку, і наступіла напружаная цішыня. Разарваў яе змяніўшыся голас Юрыя Левітана, які неадкладна, быццам падбіраючы словы, абвясціў аб пачатку вайны.

Налёт на Глыбокае адбыўся 23 чэрвеня. Асноўны бомбавы ўдар абрынуўся на цэнтр паўднёва-заходняй частцы горада (дзе зараз Дом Урада) і, па мерках Германа Герынга, быў выраблены ўзорна? У зоне паветраннага нападу не ўцалела не адзін дом.

Устаноўкі  проціпаветранай абароны - зянитки, кулямёты ДШК - адсутнічалі. Воінскія часці ў горадзе не дыслацыравалі. "Юнкерсы-86" бесперашкодна заходзілі па кругу на бомбамятанне. Ужываліся і магутныя фугасные бомбы.

У 1989 годзе ў рукі заходнегерманскага кінарэжысёра Хартмута Камінскі, які разам з польскімі  кінарэжысёрамі Д. Панашэм і Т. Габрыевічам здымаў дакументальны фільм аб ліхадзействах войскаў групы  "Цэнтр", патрапіла армейская рабочая карта г. Глыбокае, выдадзеная яшчэ ў 1934 году ў фашысцкай Германіі. Гэта - план горада з нанесенымі на ім вуліцами і хатамі. Надпісы паказваюць дату, нават час з дакладнасцю да гадзіны вынішчэння кожнай вуліцы, кожнага дому, а таксама спосаб - спальванне або выбух. Нарэшце, на карце паказаныя і воінскія чыны, і прозвішчы адказных за выкананне задуманага ў ліпені 1944.

Праз некалькі дзён праз Глыбокае ў накірунак Полацка распачалася бязладнае адступленне разрозненых частак Чырвонага Арміі. Рухалася вялікая часткай пешшу, многія без зброі.

Хутка эвакуіраваліся установы. Мабілізацыя жыхароў  прызыўных узростаў не праводзілася. Вогненны вал фронта хутка  накатваўся. На 11 дзень войны, у сераду, у Глыбокім стала ціха - стаілася, сціснулася, замоўкла ўсё. У чацвер, 3 ліпеня, на старой віленскай дарозе з’явіліся нямецкія матацыклісты.

Першы дзень "новага парадку" адзначыўся раскаленнымі аб'явамі аб смяротнай кары ўсім, хто яму супрацівіўся або пярэчыў. На другі дзень пясчаные склоны Пескаваткі ўвабралі кроў першых дзесяці расстраляных. Так быў адкрыты крывавы лік на Глыбоччыне. На тры бясконцыя гады адкрыецца кратар беды, і стануць чорно-барвовымі ад крыві воды возера Вялікага. Жудасный крык, адчай вязняў, заціснутых калючым дротам у квадраце смерці Беразвечча, перарасце ў магутныя "ура" паўстанне. Зямля будзе сутаргава курчацца над жыўцом пахаванымі ў саснячку за лясніцтвам, і дзіцячыя сандалікі на краю гэтай траншэі-магіле згніюць пад дажджамі.

Паводле адміністратыўнаму дзяленню, устаноўленаму Берлінам, у састаў Глыбоцкай вобласці ўвайшлі тэрыторыі 10 даваеных раёнаў: Глыбоцкага, Пастаўскага, Докшыцкага, Мёрскага, Дзісненскага, Пліскага, Дунілавіцкага, Шаркоўшчынскага, Браслаўскага. Цэнтром гебіта немцы зрабілі Глыбокае. У Глыбокім развярнуўся штаб 391-ай ахоўнай  дывізіі пад камандаваннем генерал-лейтэнанта барона фон Монтэтона. Спачатку гэта дывізія лічылася навучальна-палявой, а з 1942 года  - ахоўнай, падраздзялення якой дыслоцыраваліся на на тэрыторыі да 200 кіламетраў, маючы апорныя вузлы ў Полацку, Глыбокім, Маладзечна. Часткі яе неслі таксама ахову канцлагераў.

У верасні 1941 года на паўночнай ваколіцы  Глыбокага, у Березвеччы, ведамства Гіммлера стварыла сталаг (стацыянарны лагер) №361. А, па сутнасці, гэта быў лагер смерці. Яго тэрыторыю акружала калючы дрот  у два рады, вышкі па перыметру былі абсталяваныя пражэктарамі і кулямётамі, і не аднога барака і хованкі - ваенапалоныя ўвесь час знаходзіліся пад адкрытым небам небам. Людзей заядалі вошы, лютавалі хваробы. За невялікае парушэнне прызначаўся картэр, дзе давалі баланду адзін раз у тры дні. Кожны дзень трупы вязняў скідваліся ў возера

Глыбоччына

Знакамітыя людзі

Цікавыя навіны

Тапанімічны слоўнік

Апошняя старонка

Спасылкі